Vraag
Eenzaamheid, geïsoleerd, dat is wat ik ervaar als ik onder de meeste mensen ben.
Van binnen ben ik nooit eenzaam. Telkens als er discussies/gesprekken plaatsvinden, heb ik geen behoefte om mijzelf of anderen te overtuigen.
Wordt mij naar een antwoord gevraagd, dan loopt dat niet in een lijn met hun wensen/gedachten, een taal die niet meegaat in de razende trein van het leven. Zelf kan ik me niet overtuigen om maar gezellig mee te praten over koetjes en kalfjes. Toch mis ik de verbinding met de mensen en vraag ik me af hoe ik hier het beste mee om kan gaan en toch mijn eigenheid daarin kan behouden?
.
Antwoord
De weg naar de eigenheid is per definitie een weg die door een landschap gaat dat steeds stiller en geïsoleerder wordt. En toch is dit een natuurlijke stilte, in tegenstelling tot de vele onnatuurlijke stilten die we in het gezelschap van anderen kunnen meemaken. Stilten van ongemakkelijkheid met de situatie bijvoorbeeld. Of stilten van vervreemding, geforceerdheid.
De stilte die we meemaken als we op weg gaan naar onze eigenheid is een stilte die ontstaat doordat het overbodige ons meer en meer gaat verlaten. Dan komen we erachter, zo rustig gaande in de richting van onszelf, hoeveel ‘geluid’ en hoeveel onrust onze aanpassingen, oneigenlijkheden, verwachtingen, teleurstellingen en vervormingen eigenlijk al die tijd in ons veroorzaakt hebben.
Gaande op deze weg naar onze eigenheid komen we van tijd tot tijd in situaties waarin we ons weer temidden van anderen bevinden. Anderen waarvan we ons in wezen al aan het losmaken zijn. Dan ontstaat er een vreemd conflict in ons: we waren toch al vertrokken? Waarom zijn we dan ineens weer hier?
Het is alsof we verdwaald zijn, zo vreemd en onwennig kunnen we ons dan voelen temidden van die anderen. Anderen die niets in de gaten hebben, omdat zij ons nog zien zoals ze ons altijd hebben gezien. En ons dus ook op dezelfde wijze blijven benaderen en op ons reageren. Hen is dus niet kwalijk te nemen dat zij zich opstellen zoals ze doen. De verantwoordelijkheid ligt geheel bij onszelf. Wij willen veranderen. De anderen jezelf verduidelijken terwijl je nog onderweg bent, maakt de zaak er vaak niet helderder op, omdat de ontdekkingen en inzichten nog te vers zijn, nog niet tot een eigenheid zijn gevormd. Alles wat je dan zegt, wordt dus niet goed begrepen. En dat geeft weer teleurstellingen en opnieuw een gevoel van toenemende vervreemding.
Begrijp dus in de eerste plaats dat de fase waarin dit soort ervaringen optreden vooral een grotere zorgvuldigheid van onszelf vragen. Waar bevind ik me nu? Waarom ga ik met deze mensen om?
Vaak zal het antwoord zijn: gewoonte, traditie, het is familie, etc. Toch zijn dit niet de antwoorden van iemand die op weg is gegaan naar zichzelf.
Begrijp dan ook dat je in deze kwetsbare fase in gezelschap van anderen veel beter je mond kunt houden, meer een stille waarnemer moet worden dan een actieve deelnemer. Juist met een meer ingekeerde positie stel je jezelf in staat je oude, reagerende manier van leven te beschouwen en achter je te laten. Je reageert niet meer, je neemt notitie van wat er gebeurt. En dan vooral wat er met jezelf gebeurt. Waarom wil ik nog reageren? Welke behoefte zit daarachter? Durf ik mijn eigen weg te gaan? Durf ik deze eigen weg kenbaar te maken, ongeacht de reacties van anderen? Heb ik daarvoor al de goede woorden ontwikkeld? En nog belangrijker: heb ik al de goede vrijheid om hun onbegrip te accepteren en me daardoor niet meer te laten verwarren?
Op weg naar jezelf, zijn er vele hindernissen te overwinnen. Bega niet de vergissing jezelf ‘te vroeg’ te openbaren aan anderen, want waar je nog niet sterk genoeg bent, zullen ze je niet geloven en daarmee jezelf aan het twijfelen brengen.
Onderzoek de fase waarin je bent, hoeveel eigenheid je al hebt verzameld en gebruik die hoeveelheid om daarmee je eigen positie temidden van anderen op haar kracht en onafhankelijkheid te onderzoeken. Daarmee geef je jezelf de nodige informatie en motivatie voor de volgende, logische stap die daaruit zal voortvloeien.
Theije Twijnstra